Post Hoc Analizi Nedir?

Post hoc analizi, istatistiksel bir analiz yöntemidir ve bir deney veya gözlem çalışmasında elde edilen verileri daha ayrıntılı bir şekilde analiz etmek için kullanılır. Bu analiz yöntemi, önceden belirlenmiş hipotezlerin test edilmesinden sonra gerçekleştirilir ve elde edilen sonuçların istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını belirlemek için kullanılır.

Post hoc analizi, özellikle çoklu karşılaştırmaların yapıldığı durumlarda kullanılır. Örneğin, bir deneyde birden fazla grup arasında farklılık olup olmadığını belirlemek için ANOVA (Varyans Analizi) yöntemi kullanılabilir. ANOVA sonuçları istatistiksel olarak anlamlı çıktığında, hangi grupların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için post hoc analizi yapılır.

Post Hoc Analizi Yöntemleri

Post hoc analizi için farklı yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler, veri setine ve araştırma sorusuna bağlı olarak değişebilir. İşte yaygın olarak kullanılan bazı post hoc analizi yöntemleri:

Tukey HSD (Honestly Significant Difference)

Tukey HSD, ANOVA sonuçlarında anlamlı farklılıkların belirlenmesi için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem, tüm gruplar arasındaki farklılıkları karşılaştırır ve anlamlı farklılıkların belirlenmesine yardımcı olur. Tukey HSD yöntemi, örneklem büyüklüğü ve grup sayısı gibi faktörlere dayalı olarak kritik değerleri hesaplar.

Bonferroni Düzeltmesi

Bonferroni düzeltmesi, çoklu karşılaştırmaların yapılması durumunda tip I hata oranını kontrol etmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde, anlamlı düzeyin grup sayısına bölünmesiyle elde edilen yeni bir anlamlı düzey belirlenir. Bonferroni düzeltmesi, özellikle grup sayısı arttıkça tip I hata olasılığının arttığı durumlarda kullanılır.

Scheffe Testi

Scheffe testi, ANOVA sonuçlarında anlamlı farklılıkların belirlenmesi için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem, tüm gruplar arasındaki farklılıkları karşılaştırır ve anlamlı farklılıkların belirlenmesine yardımcı olur. Scheffe testi, örneklem büyüklüğü ve grup sayısı gibi faktörlere dayalı olarak kritik değerleri hesaplar.

Post Hoc Analizi Örnekleri

Post hoc analizleri anlamak için birkaç örnek verebiliriz. Örneğin, bir ilaç deneyinde üç farklı grup üzerinde çalışılmış ve tedavi sonrası hastaların ağrı seviyesi ölçülmüştür. ANOVA sonuçları anlamlı çıktığında, hangi grupların birbirinden farklı olduğunu belirlemek için post hoc analizi yapılabilir.

Tukey HSD yöntemi kullanılarak yapılan post hoc analiz sonuçlarına göre, A grubu ile C grubu arasında anlamlı bir fark olduğu belirlenebilir. Yani, A grubu ve C grubu arasında ağrı seviyesi açısından bir farklılık vardır. Ancak, A grubu ile B grubu veya B grubu ile C grubu arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır.

Bu örnek, post hoc analizlerin gruplar arasındaki farklılıkları belirlemek için nasıl kullanıldığını göstermektedir. Post hoc analizleri, istatistiksel analiz sonuçlarını daha ayrıntılı bir şekilde incelemek ve gruplar arasındaki farklılıkları belirlemek için önemli bir araç olarak kullanabiliriz.